Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, 6 tháng đầu năm 2013, Việt Nam đã XK sang 81 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới gần 54 nghìn tấn cá ngừ, trị giá 546 triệu USD, tăng 7,2% về khối lượng và 21,5% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, riêng XK sang Mỹ - một trong những thị trường truyền thống tiêu thụ mạnh nhất cá ngừ Việt Nam - trên 16 nghìn tấn, đạt giá trị 103,4 triệu USD, chiếm trên 50% tổng kim ngạch XK cá ngừ của cả nước.
Từ đầu năm đến nay, cả khối lượng và giá trị XK cá ngừ sang Mỹ hàng tháng vẫn duy trì mức tăng trưởng ổn định ở 2 con số so với cùng kỳ năm trước. Riêng trong tháng 2/2011, do xu thế giảm XK chung sang các thị trường nên khối lượng và giá trị XK cá ngừ sang Mỹ cũng sụt giảm đáng kể, đạt mức khá thấp là 1,8 nghìn tấn và 12,2 triệu USD, nhưng lại có giá trung bình XK tương đối khá 6,75 USD/kg, tăng 18,4% so với mức giá của cùng kỳ năm 2010.
Sang tháng 6/2011, giá trị XK cá ngừ sang thị trường này lại giảm mạnh so với các tháng trước, đạt 11,7 triệu USD và có mức giá trung bình XK 5,07 USD/kg - thấp nhất trong vòng 6 tháng qua tuy vẫn tăng 11,4% so với mức giá của tháng 6/2010.
Theo thống kê của Hải quan Việt Nam, hiện có 41 DN trong cả nước tham gia XK cá ngừ sang Mỹ, trong đó dẫn đầu về giá trị XK là DN tư nhân Hồng Ngọc với 16,2 triệu USD, tiếp đến là DN tư nhân Thanh Sơn và YUEH CHYANG CO với 12,4 triệu USD và 11,7 triệu USD… Nhìn vào biểu đồ trên cho thấy, giá trị XK cá ngừ sang thị trường này chiếm tỷ lệ không nhỏ 20,6% trong cơ cấu giá trị XK thủy sản của Việt Nam vào Mỹ, trong đó chủ yếu là sản phẩm cá ngừ nguyên liệu (mã HS 03) với 73,8 triệu USD, chiếm tới 71,4% tổng giá trị XK cá ngừ sang Mỹ trong 6 tháng đầu năm 2012.
Theo số liệu của Hệ thống Thương mại nông nghiệp toàn cầu (GATS), 5 tháng đầu năm 2011, Mỹ NK cá ngừ từ 54 quốc gia trên thế giới với tổng khối lượng 122,4 nghìn tấn, đạt trị giá gần 537,2 triệu USD. Việt Nam đứng thứ 4 sau Thái Lan, Inđônêxia và Philippin trong bảng tổng sắp các nước XK cá ngừ vào Mỹ với khối lượng 9,87 nghìn tấn, trị giá trên 52 triệu USD, chiếm 9,7% tổng giá trị NK cá ngừ của Mỹ. Có thể thấy, Thái Lan đang là đối thủ cạnh tranh mạnh nhất của Việt Nam trong lĩnh vực XK cá ngừ và hiện đứng đầu về giá trị XK cá ngừ sang thị trường Mỹ với con số vượt trội so với các nguồn cung cấp khác: 212,2 triệu USD (xem bảng).
Một điểm đáng chú ý nữa là trong những năm gần đây, Việt Nam luôn đứng sau Êcuađo về giá trị XK cá ngừ sang Mỹ, nhưng sang năm nay đã có sự “hoán đổi” vị trí, thể hiện sự bứt phá của Việt Nam trong XK mặt hàng cá ngừ sang thị trường này. Trước đây, Êcuađo đứng thứ 2 chỉ sau Thái Lan, nhưng 3 năm trở lại đây nước này đã liên tục tụt hạng xuống đứng thứ 4 và năm nay rớt xuống vị trí thứ 5. Đây cũng là một cơ hội tốt để các DN Việt Nam thúc đẩy hơn nữa các hoạt động sản xuất và chế biến nhằm nâng cao giá trị XK mặt hàng cá ngừ sang các thị trường, đặc biệt là các thị trường truyền thống.
Nguyễn Trang